Cuminum cyminum L
خانواده : Umbelliferae
نام انگلیسی : Cummin /Cumin
نام فارسی : زیره سبز
گیاه دارویی زیره سبز Cuminum cyminum L
شکل شناسی گیاه
گیاه یک ساله ،علفی ،باریک ، به ارتفاع ۳۰-۱۵ سانتی متر است. ساقه سبز ، نازک ، بدون کرک ، ایستاده، کم و بیش منشعب ، برگدار ، غالبا متعدد است. برگ پنجه ای یا دارای دوبار بریدگی پنجه ای عمیق ، با قطعات خطی ، نازک و نخی طویل و تقسیم شده است. گل صورتی – ارغوانی ، کوچک ، مجتمع در چترهای دارای ۳-۶ پرتو به طول ۵-۱۰ میلی متر محصور در برگ های نازک و خطی بلند تر از حد برگ های چتر ، خطی با حاشیه سفید ، کاسبرگ های باریک و درفشی ، گلبرگ ها غیر هم قد ، دم گل کوتاه است. میوه مری کارپ به طول ۵-۶ میلی متر ، پهن دراز ، پوشیده از کرک های وزکرده ، پره های اولیه آن نازک و نخی ، بدون کرک ، مجاری بین پره ها منفرد ، مجاری سطح الصاق دو عدد ، خامه کوتاه ، برگشته ، دانه در سطح الصاق کمی محدب ، پاخامه دو بخشی است. موسم گل دهی اردیبهشت تا خرداد می باشد.
محل رویش
در ایران آذربایجان : تبریز ، خراسان : سبزه وار ، دو راهی مشهد به سرخس به طرف صالح آباد ، شمال غرب : علی آباد به طرف آسفاک ، روی ماسه های نمکی ، تهران : قشلاق بین تهران و سمنان به دامغان می باشد. زیره سبز برای اولین بار توسط مردم هند و مصر کشف شده است و در سطوح وسیعی در کشورهای هند ، پاکستان ، عراق ، مراکش ، ترکیه ، سوریه ، چین و ایران کشت می شود.
قسمت مورد استفاده
میوه رسیده
زمان برداشت قسمت مورد استفاده
محصول معمولا ۱۰۰-۱۲۰ روز پس از کشت آماده برداشت می شود. در اواسط بهار ( اردیبهشت تا اوایل خرداد) می توان زیره های سبز را برداشت کرد. تکثیر زیره سبز از طریق کاشت بذر آن که در اسفند یا اوایل بهار در زمین اصلی کاشته می شود و پس از چند ماه یعنی در اواخر تابستان برداشت می شود.برداشت زیره سبز به علت اینکه میوه ها در یک زمان نمی رسند ، کمی مشکل است و باید به دقت انجام پذیرد تا هدر نرود.
نام تجاری دارو ساخته شده
ایران : پودر کارمیناتیف ، سنالین ؛ گرانول رگلیس معطر ؛ قرص سامی لاکس ؛ قطره سنکل ؛ قطره و کپسول شیرافزا
در سایر کشورهای دنیا به صورت ترکیبی در فرآورده ها موجود می باشد.
موارد مصرف
- درمان نفخ ، سوء هاضمه
- مدر ؛ افزاینده شیر مادر
- مسکن ؛ ضد اسپاسم ؛ افزاینده قوای جنسی
سایر موارد مصرف ( در طب سنتی)
- درمان اسهال و کولیک به خصوص در دامپزشکی ، اسهال خونی
- سقط اور ، قاعده آور
- در سردرد (خمیر گیاه روی پیشانی استعمال گردد)
- در اختلالات روماتیسمی (به صورت خوراکی)
موارد منع مصرف
موارد منع مصرف برای آن ذکر نشده است.
احتیاطات
اثرات سقط آوری
مصرف در باردار و شیر دهی
به دلیل امکان دارا بودن سقط آوری از مصرف گیاه در دوران بارداری و شیر دهی خودداری شود.
تداخلات دارویی
تداخل دارویی از مصرف هم زمان گیاه و داروها ذکر نشده است.
میزان مصرف
دوز واحد متوسط روزانه ۳۰۰-۶۰۰ گرم (۵–۱۰ عدد میوه ) گیاه
