جفت سرراهی یا Phacenta previa
به قرار گرفتن و کاشته شدن جفت در قسمت تحتانی رحم ( جایی که در اواخر بارداری قطعه تحتانی را تشکیل می دهد) جفت سرراهی گفته شده و بر اساس موقعیت آن نسبت به دهانه داخلی سرویکس به سه نوع کامل یا مرکزی (complete or central) نسبی (partial) و حاشیه ای (Marginal or low lying) تقسیم می شود.
جفت سرراهی شایعترین علت خونریزی فعال در سه ماهه سوم بارداری بوده و شیوع کلی آن یک مورد به ازای هر زایمان (%۵درصد) بوده و در حدود ۲۰% موارد را نوع کامل یا مرکزی تشکیل می دهد.
ریسک فاکتورهای اصلی جفت سرراهی عبارتند از:
سن بالا (بیش از ۳۰ سالگی) سابقه سزارین، حاملگی های چندقلو، دفعات حملگی بالا (بیش از ۴ بار) و سابقه قبلی جفت سرراهی. بررسی ها نشان داده اند که در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد حامله در سه ماهه دوم حاملگی دچار جفت سرراهی می باشند اما فقط در ۵% آنها در موقع ترم جفت سرراهی وجود دارد. علت این مسئله تغییر محل جفت در اثر تشکیل و طویل شدن سگمان تحتانی رحم بوده و به آن پدیده مهاجرت (Migration) گفته می شود (این پدیده در جفت سرراهی کامل تغییر واضحی در موقعیت جفت ایجاد نمی کند).
اخیراً نظریه جدیدتری برای توجیه کاهش شیوع جفت سرراهی با پیشرفت سن حاملگی مطرح شده است و به آن پدیده تروفوتروپیسم گفته می شود. بر اساس این نظریه قسمتهایی از حفت که خونرسانی بهتری دارند بیشتر رشد کرده و قسمتهایی که خون رسانی خوبی ندارند دچار آتروفی می شوند (قسمتهای فوقانی تر رحم خونرسانی بیشتری نسبت به قسمتهای تحتانی رحم دارند). بر اساس این نظریه انتظار می رود در آن دسته از بیمارانی که با پیشرفت حاملگی جفت به ظاهر به مناطق بالاتر مهاجرت کرده است شیوع بند ناف اکسانتریک یا مارژینال بیشتر باشد که این چنین نیز بوده است.
علائم ونشانه ها
اصلی ترین و شایع ترین علامت جفت سرراهی خونریزی بدون درد است (۸۰%موارد) و معمولاً در سه ماهه سوم حاملگی (هفته ۲۹ تا ۳۰ حاملگی) شروع شده و اغلب خفیف و روشن (قرمز) بوده ولی در حملات بعدی کمی شدیدتر می شود در ۱۰% تا ۲۰% موارد خونریزی شدید بوده و به شوک هیپوولمیک می انجامد. در معاینه رحم نرم و غیر حساس می باشد. اما در ۱۰% موارد انقباض رحمی و درد دیده می شود و در حدود ۱۰% بیمارن در موقع تشخیص بدون علامت می باشند.
توجه: در برخورد با خونریزی واژینال در دوران بارداری بایستی تا حصول اطمینان از عدم وجود سرراهی از معاینه واژینال خودداری نمود.
منبع : های بی بی ( سایت دانستنی های بارداری مریض خونه)