پیشگیری از سرطان با دریافت ویتامین D
ویتامین D به معنای دقیق کلمه ویتامین نیست و نامی است که به گروهی از پیشسازهای هورمونهای محلول در چربی دادهاند (پیشسازهای هورمونها یا prohormones معمولاً خودشان فعالیت هورمونی اندکی دارند).
دو شکل عمده ویتامین D که در بدن انسان اهمیت دارد عبارتند از ویتامین D2 یا ارگوکالسیفرول و ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول. گیاهان بهطور طبیعی ویتامین D2 را تولید میکنند، و ویتامین D3 بهطور طبیعی توسط بدن به هنگامیساخته میشود که پوست در معرض نور فرابنفش (مخصوصاً تابش UVB) موجود در پرتوهای آفتاب قرار میگیرد. ویتامین D2 و ویتامین D3 بهصورت تجاری هم تولید میشوند.
ویتامین D در تعدادی فرآیند، از جمله فرآیندهای زیر، شرکت دارد که این فرآیندها برای داشتن سلامت کامل لازم میباشند:
۱- به افزایش قدرت عضلات و عملکرد ایمنی کمک میکند.
۲- به کاهش دادن التهاب کمک میکند.
۳- باعث پیشبرد جذب کلسیم از روده کوچک میشود.
۴- به حفظ سطوح کافی کلسیم و فسفات کمک میکند، که این دو ماده برای تشکیل، معدنیسازی (یعنی گنجاندن مواد معدنی برای افزایش قدرت و تراکم)، رشد، و مرمت استخوانها لازم میباشند.
اکثر افراد از طریق قرار گرفتن در معرض نور آفتاب ویتامین D مورد نیاز خود را دریافت میکنند. ویتامین D را میتوان از رژیمغذایی هم بهدست آورد، اما تعداد معدودی از مواد غذایی بهطور طبیعی حاوی ویتامین D هستند. این مواد غذایی شامل ماهیان پرچرب، روغن کبد ماهی و تخممرغ میباشند. مقادیر کمتری ویتامین D در گوشت و پنیر وجود دارد.
اکثر ویتامین D موجود در مواد غذایی از غذای غنی شده مانند شیر، آب میوه، ماست، نان و غلاتی بهدست میآید که بهعنوان بخشی از صبحانه مصرف میشود. ویتامین D را میتوان با مصرف مکملهای غذایی هم بهدست آورد. غذاهای غنی شده و مکملهای غذایی معمولاً دارای ویتامین D2 یا ویتامین D3 میباشند. ویتامین D موجود در بدن هر شخص معمولاً با اندازهگیری سطح ۲۵-هیدروکسی ویتامین D در سرم خون او بررسی میشود.
معمولاً، اگر سطح ۲۵-هیدروکسیویتامین D سرم خون کمتر از ۱۵ نانوگرم در میلیلیتر (ng/mL) باشد، که معادل ۳۷٫۵ نانومول در لیتر (nmol/L) است، میگویند میزان آن برای حفظ سلامت استخوان و متابولیسم (سوخت و ساز) نرمال کلسیم بدن شخص سالم کافی نمیباشد.
اما برخی از کارشناسان میگویند که ممکن است این مقدار کمتر از میزان لازم باشد، و در رهنمودهای غذایی سال ۲۰۰۵ برای آمریکاییها گفته شده است که امکان دارد سطح بهینه به ۸۰nmol/L برسد.
اثرات کمبود ویتامین D
۱- راشیتیسم (بیماری کودکان که مشخصه آن استخوانهای نرم و تغییر شکل یافته است؛ این بیماری در اثر معدنی شدن ناکافی استخوان ایجاد میشود).
۲- نرم استخوانی (استئومالاسی) که راشیتیسم در بزرگسالان است.
۳- پوکی استخوان یا استئوپوروز (استخوانهای ضعیف و متخلل).
نقش ویتامین D در کاهش دادن خطر سرطان
در تعداد زیادی از مطالعات علمی نقش احتمالی ویتامین D در پیشگیری سرطان بررسی شده است.
اولین نتایج از مطالعات همهگیرشناسی بنام مطالعات همبستگی جغرافیایی بهدست آمد. در این مطالعات، بین سطح قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در ناحیه جغرافیایی خاص و میزان یا نرخ بروز و مرگ و میر ناشی از سرطانهای خاص در آن ناحیه رابطهای معکوس بهدست آمد و مشخص شد در افرادی که در عرضهای جغرافیایی جنوبی زندگی میکنند نرخ بروز و مرگ و میر ناشی از این سرطانها کمتر از افرادی است که ساکن نواحی واقع در عرضهای جغرافیایی شمالی میباشند.
چون نور خورشید/قرار گرفتن در معرض UV برای تولید ویتامین D3 لازم است، محققان این فرضیه را ارائه دادند که تغییر در سطح ویتامین D روابط مشاهده شده را توجیه میکند.
در مطالعات آزمایشگاهی مربوط به اثرات درمان سرطان با ویتامین D هم شواهدی در ارتباط با نقش احتمالی ویتامین D بهعنوان حفاظت کننده در برابر سرطان بهدست آمد. در این مطالعات، ویتامین D باعث پیشبرد تمایز و مرگ (Apoptosis یا مرگ برنامهریزی شده سلولی) سلولهای سرطانی میشد و فرآیند تکثیر سلولهای سرطانی را کند میساخت.
آزمایشات بالینی تصادفیسازی شدهای که برای بررسی اثرات مصرف ویتامین D طراحی کرده بودند حاکی از آن است که امکان دارد مصرف مقدار بیشتر ویتامین D خطر سرطان را کاهش دهد.
در یکی از این مطالعات تقریباً ۱۲۰۰ زن یائسه سالم شرکت داشتند وبه مدت چهار سال هر روز مکمل کلسیم (۱۴۰۰ یا ۱۵۰۰ میلی گرم) و ویتامین D (25 μg یا ۱۰۰۰ IU ویتامین D، که دوز نسبتاً بالایی است)، یا یک دارونما مصرف کردند.
در زنانی که مکملها را دریافت میکردند، کل موارد بروز سرطان ۶۰% کمتر بود؛ اما این مطالعه شامل گروهی نبود که تنها ویتامین D دریافت کنند. علاوه بر آن، پیامد اصلی این مطالعه موارد بروز شکستگی استخوان بود؛ یعنی اینکه این مطالعه برای اندازهگیری موارد بروز سرطان طراحی نشده بود، که این امر امکان نتیجهگیری درباره تأثیر ویتامین D بر خطر سرطان را محدود میسازد.
در تعدادی از مطالعات مشاهدهای این مسئله بررسی شده است که آیا در افرادی که سطح ویتامین D بدن آنها بالاتر است، یا مقدار بیشتری ویتامین D مصرف میکنند، خطر سرطانهای خاص، مخصوصاً سرطان روده بزرگ و راست روده و سرطان پستان، کمتر است. ارتباط ویتامین D با خطرات سرطانهای پروستات، لوزالمعده، و دیگر سرطانهای نادرتر را هم بررسی نمودهاند. از این مطالعات نتایج متناقضی بهدست آمده است و محتملترین دلیل آن چالشهای موجود در انجام مطالعات مشاهدهای درباره رژیمغذایی میباشد.
منبع: سایت مرکز جامع سرطان