Tanacetum Parthenium Sch.Bip

خانواده :                                                        Compositae

نام انگلیسی :                                                   Feverfew

نام فارسی :        بابونه گاوی ، مخلصه ،گاو چشم ، کافور بوی

گیاه دارویی بابونه Tanacetum Parthenium Sch.Bip

شکل شناسی گیاه

گیاه پایا ، به طور مختصر و تنک کرکینه پوش ، یا فاقد کرک ، دارای ریزوم عمودی است. ساقه ایستاده ، منفرد یا کم شمار ، دارای خطوط و شیارهای ضعیف و باریک به طول ۳۰ – ۸۰ (- ۱۲۰) سانتی متر ، تقریبا به رنگ قرمز مایل به قهوه ای یا زرد فام ، در بخش فوقانی منشعب با انشعابات و شاخه های متعابد می باشد. برگ به طور تنک یا متراکم پوشیده از کرک یا فاقد آن ، پائینی ها به ابعاد  ۳ – ۱۲ (- ۱۵) سانتی متر ، دارای دمبرگی نسبتا بلند با پهنک تخم مرغی با ۱ – ۲ تقسیم شانه ای عمیق با ۳ – ۵ قطعه جانبی ، تخم مرغی یا پهن دراز – باریک ، با تقسیمات شانه ای چند بخشی ، قطغات پائینی بسیار کوچک ، بریده ، در بالای ساقه کوچک و بدون برگ است. گل سفید مجتمع در کپه های متوسط  با دمگل بلند. در مجموع به شکل گل آذینی وسیع و تقریبا دیهیمی تنک ، گریبان دارای عرضی برابر ۵ – ۶ میلی متر ، گاهی ناف دار ، دارای براکته های واقع در دو ردیف ، سبز و به طور مختصر کرک پوش ، در انتهای فوقانی شفاف و فلسی ، براکته های خارجی کپه سرنیزه ای باریک ، پائینی ها پهن دراز، در انتها کند ، گلچه های حاشیه ای یا یا زبانه ای ها ماده ، به تعداد ۱۲ – ۲۰ عدد ، لوله ای ها یا گلچه های دیسک کوچک به طول ۱/۸ میلی کتر ، فندوقه دارای ۵ – ۶ پهلو یا ضلع سفید و در رأس دارای شاخکی کوتاه است. موسم گلدهی در آن اردیبهشت تا خرداد ماه می باشد.

محل رویش

شمال شرقی : بین آزادشهر و شاهرود ، گنبد کاووس ، رامیان ،تنگه راه ، کوه نیشابور ، بین شاهرود و اردکان به طرف هزار مسجد ،دامغان تا سمنان ، قدم گاه ،بسطام ، شاهرود ، شمال : آمل ، دره هراز ، ساری ،کندوان ، ایلکا ، الموت ،هشتپر ، آستارا ، اسالم ، شمال غربی : بین کیوی و حاجی امیر در گردنه حیران ، پیر احمد نزدیک ماکو ، خوی ، ارتفاعات سبلان و سهند ، کردستان ک مریوان به طرف سقز ، غرب : الوند ، اراک ، بخش مرکزی ، ارتفاعات کرکس نزدیک نطنز ، خوانسار ، شهر کرد ، سمیروم ، جنوب : فارس : کوه دلو ، کوه دینار ، سی سخت ، کوه بیل ، یاسوج ، جنوب شرقی : ارتفاعات جبال بارز ، شهرکرد در یزد ، تفت ، تهران و اطراف آن : ارتفاعات توچال دماوند نزدیک رینه ، پلور ، آب گرم ، فیروز کوه ، کوه دشته نزدیک کرج. این گونه انتشار وسیعی در اروپا ، آسیا و آمریکا دارد.

قسمت مورد استفلده

برگ های خشک شده یا قسمت های هوایی گیاه

زمان برداشت قسمت مورد استفاده

بیشترین مقدار ماده مؤثره در زمان گلدهی گیاه دیده می شود. زمان گلدهی این گیاه خرداد الی مهرماه می باشد.

نام تجاری دارو ساخته شده

ایران : کپسول تانامیگرن

استرالیا : Herbal Headache Relife ,کانادا : Tanacet, انگلیس :Tanacet

موارد مصرف

• سردرد میگرنی (کاهش شدت و فرکانس)
• در صورت مصرف منظم کاهش التهاب در آرتریت
• کاهش درد قاعدگی ، به عنوان سقط کننده جنین
• مفید در پسوریازیس ، دافع حشرات برای گزیدگی حشرات

موارد مصرف مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی بر اساس داده های بالینی

• پیشگیری از میگرن

سایر موارد مصرف (در طب سنتی)

• ضد کرم ، ضد تب ، ضد التهاب ، تونیک تلخ ، قاعده آور (در دوزهای بالا)
• ناراحتی های گوارشی ، مشکلات تنفسی مانند آسم
• درمان کم خونی ، آرتریت ، گزش حشرات ، سرماخوردگی ، یبوست ، اسهال ، سوء هاضمه ، ادم ، روماتیسم ، سیاتیک ، وزوزگوش ، دندان درد و سرگیجه
• به عنوان شستشو برای التهابات و زخم ها ، مسکن ، ضدعفونی کننده و به عنوان دهان شویه پس از کشیدن دندان

موارد منع ممصرف

• حساسیت به گیاهان خانواده کاسنی

احتیاطات

عمومی

• احتمال حساسیت پوستی با دارو زیاد است

اثرات جاننبی

• منگی ، سوزش سردل ، سوء هاضمه ، التهاب دهان و زبان همراه با تورم لبها ، از دست دادن چشایی ، زخم دهان و افزایش وزن گزارش شده اند. زخم دهان واکنش سیستماتیک به گیاه است و در این حالت نیاز است مصرف فرآورده قطع شود.
• نفخ ، تپش قلب ، یبوست ، اسهال ، احساس پری ، افزایش جریان قاعدگی ، تهوع و راش پوستی به مقدار کمتری گزارش شده است.
• واکنش های آلرژیک مثل درماتیت تماسی نیز گزارش شده است. در ضمن با سایر گیاهان خانواده کاسنی حساسیت متقاطع دراد.
• در صورت مصرف منظم ممکن است پس از قطع ،سردرد میگرنی برگست نماید و خشکی مفاصل ایجاد شود.

مصرف در بارداری و شیر دهی

• به علت توانایی بالقوه گیاه در سقط جنین ، زنان باردار باید از مصرف آن پرهیز نمایند.
• در شیر دهی نیز بهتر است از مصرف آن اجتناب شود.

مصرف در کودکان

• گیاه در کودکان زیر دو سال نباید مصرف شود.

تداخلات دارویی

• ضد انعقادها و ضد پلاکت ها : گیاه موجب مهار سنتز پروگلاندین و تجمع پلاکتی می شود.
• متی سرژید : تشدید اثر
• ضد التهاب های غیر استروئیدی : به علت اثر گیاه روی پروستاگلاندین ها ، مصرف هم زمان با این دارو ممکن است خطر گاستروپاتی و فروپاتی را افزایش دهد. از طرف دیگر مصرف هم زمان گیاه با این دارو موجب کاهش اثر درمانی گیاه می شود.
• ویتامین E : به علت فعالیت ضد پلاکتی گیاه ، احتمال تداخل گیاه با دوز بالای ویتامین E وجود دارد.
• آهن : محتوای تانیک اسید گیاه باعث کاهش جذب آهن می گردد.

میزان مصرف

• برای پیشگیری از میگرن : گیاه خام به صورت کپسول درآمده معادل ۰/۲ – ۰/۶ میلی گرم پارتنولید روزانه ، در صورتی که توصیه دیگری نباشد.
• دم کرده : ۲ قاشق مربا خوری گیاه را در یک فنجان آب به مدت ۱۵ دقیقه به حال خود گذاشته و سپس مصرف می شود. دوز مصرفی ۳ فنجان درروز می باشد.