بیماری هیپرلیپیدمی
شرح بیماری
هیپرلیپیدمی عبارت است از بالا بودن غلظت چربی خون. انواع افزایش چربی خون (نوع ۱،۲،۳،۴ و ۵) بر اساس سطح انواع چربی در خون و میزان بالاتر بودن آن‌ها از حد طبیعی تعریف می‌شود. افزایش چربی خونی در هر سنی می‌تواند رخ دهد، اما در بزرگ‌سالان شایع‌تر است. البته انواع مختلف افزایش چربی خون در سنین مختلف رخ می‌دهند.
علائم شایع
- گرهک‌های زردرنگ چربی در پوست زیر چشم‌ها، پوست ناحیه آرنج و زانو و نیز در تاندون‌ها
- بزرگ شدن طحال و کبد (در بعضی از انواع)
- حلقه‌های سفیدرنگ در اطراف مردمک چشم (در بعضی از انواع)
علل
- خون حاوی انواع مختلف چربی (لیپیدها) است که با پروتئین‌های خون ترکیب می‌شوند و تشکیل لیپوپروتئین‌ها را می‌دهند. لیپوپروتئین‌ها انرژی تأمین می‌کنند و مواد اولیه برای ساخته‌شدن بعضی از بافت‌ها و هورمون‌ها را فراهم می‌آورند. لیپوپروتئین‌ها حاوی کلسترول و تری‌گلیسرید هستند. کلسترول خون در لیپوپروتئین‌های مختلف خون ازجمله لیپوپروتئین پر چگال (HDL)، لیپوپروتئین کم چگال (LDL) و لیپوپروتئین بسیار کم چگال (VLDL) پخش‌شده است. اگر میزان LDL (کلسترول بد) فراتر از حد طبیعی باشد، در دیواره رگ‌ها رسوب می‌کند و باعث آترواسکلروز می‌شود. HDL (کلسترول خوب) نقش محافظتی دارد، به‌این‌ترتیب که از رسوب کلسترول بد جلوگیری می‌کند.
- هرکدام از انواع افزایش چربی خون ممکن است ارثی یا ثانویه به یک اختلال دیگر باشند.
عوامل تشدیدکننده بیماری
- رژیم غذایی نامناسب که حاوی چربی اشباع‌شده و کلسترول به میزان زیاد است.
- سابقه خانوادگی افزایش چربی خون
- مصرف قرص‌های تنظیم خانواده یا استروژن
- دیابت شیرین
- کم‌کاری تیروئید
- نفروز (یک نوع بیماری کلیوی که در آن کلیه به میزان زیادی پروتئین دفع می‌کند).
- الکلی بودن
پیشگیری
- رژیم غذایی کم‌چربی داشته باشید.
- اگر دیابت دارید، برنامه درمانی خود را به‌دقت رعایت کنید.
- آزمایش اندازه‌گیری سطح کلسترول و انواع آن را بدهید.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با رعایت رژیم غذایی تا آخر عمر و دارو قابل‌درمان یا کنترل است.
عوارض احتمالی
- آترواسکلروز. این بیماری یکی از علل عمده بیماری قلبی (بیماری رگ‌های قلب)، سکته مغزی، نارسایی کلیه و خون‌رسانی ناکافی به اعضا به شمار می‌رود.
- التهاب حاد لوزالمعده
اصول کلی
- جهت تشخیص، آزمایش خون برای اندازه‌گیری چربی‌های خون به‌طور ناشتا انجام می‌پذیرد.
- برای بعضی از بیماران، تنها تغییر رژیم غذایی ممکن است برای درمان کافی باشد؛ اما در بعضی دیگر ممکن است برای کاهش چربی‌های خون نیاز به دارو باشد.
- استرس خطر بیماری قلبی که عارضه عمده افزایش چربی خون است را زیاد می‌کند. سعی کنید استرس زندگی‌اتان را کمتر کنید. راه‌های آرام‌سازی و تمدید اعصاب خود را فراگیرید.
- سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن باعث تسریع رسوب چربی در رگ‌های خونی می‌شود.
داروها
- هم‌اکنون داروهای زیادی برای کنترل چربی‌های خون استفاده می‌شوند. باراهنمایی و همفکری پزشک خود مؤثرترین دارو را پیدا کنید.
- داروهایی برای درمان بیماری‌های زمینه‌ساز، مثل دیابت یا بیماری‌هایی تیروئید
- قرص‌های تنظیم خانواده را کنار بگذارید. برای این کار از سایر روش‌ها استفاده کنید.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
- محدودیتی برای آن وجود ندارد مگر این‌که تاندون‌ها در اثر رسوب چربی ضعیف شوند یا شما دچار بیماری رگ‌های قلب شوید.
- انجام ورزش منظم برای کاهش وزن و کنترل استرس کمک‌کننده است و امکان دارد در افزایش توانایی بدن در پاک‌سازی چربی خون پس از غذا نیز مؤثر باشد.
رژیم غذایی
- رژیم غذایی کم‌چربی (خصوصاً چربی اشباع‌شده) داشته باشید. برای کسب اطلاع در مورد رژیم غذایی مناسب با پزشکتان مشورت کنید.
- اگر اضافه‌وزن دارید، وزن خود را کم کنید. هرچقدر وزنتان زیادتر باشد، بدن شما چربی بیشتری تولید می‌کند.
- هرگز الکل ننوشید.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
