موضوع بحران جمعیتی در ایران که با ادامه روند کنونی کاهش جمعیت دور از انتظار نیست و بسیاری از کارشناسان جمعیتی بر این موضوع متفق‌القول هستند، موضوعی است که هر روزی که از آن می‌گذرد به نظر دیر می‌شود و هنوز که هنوز است ساختارهای لازم برای این اقدام ایجاد نشده است.

در این بین مجلس شورای اسلامی آزمون خوبی را پس نداده است؛ چرا که حدود ۲ سال است طرح‌های جمعیتی در مجلس خاک می‌خورد و نوبت به طرح آنها نمی‌رسد یا اینکه فقط کلیاتی مطرح می شود برای بررسی نهایی، پشت سر هم عقب می‌افتد؛ دولت هم قرار بود سال گذشته بودجه مورد نیاز برای اجرای طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده را فراهم کند که این اتفاق هم نیفتاد.

در این بین اقداماتی هر چند کوچک اما مثبت از طریق برخی وزارتخانه‌ها انجام شد؛ اقداماتی مانند حذف ماجرای خانواده پردردسر و پرجمعیت آقای هاشمی از کتاب‌های درسی، توسط وزارت آموزش و پرورش یا اقدام اخیر وزیر بهداشت در زمینه کاهش زمان طرح زنان متخصص فرزندآور.

اما اتفاقاتی هم وجود دارد که شاید خیلی هم‌راستای با طرح افزایش جمعیت که توسط مسئولان امر تاکید شده است؛ نیست و یکی از این گونه موارد که کشمکش‌های زیادی را هم ایجاد کرده است، موضوع قرص‌های ضدبارداری است؛ اصل این موضوع که آیا باید این قرص‌ها به کلی جمع شود، یا اینکه به افرادی که درخواست کرده‌اند، با توجه به نیازشان ارائه شود یا اینکه وضعیت فعلی ادامه یابد را کنار می‌گذاریم و در مورد دو قرص ضدبارداری به نام «یاز و یاسمین» که این روزها رتبه اول را در بین استفاده‌کنندگان از این قرص دارند و نظرات متفاوتی از این قرص‌ها شنیده می‌شود؛ با دکتر مریم طباخی، دکترای داروسازی به گفت‌وگو نشستیم.

در حال حاضر دو قرص ضدبارداری «یاز و یاسمین» مورداستفاده تعداد زیادی از زنان ایرانی قرار دارد؛ شنیده‌هایی حاکی از عوارض دارویی این قرص وجود دارد؛ نظر شما در این حوزه چیست؟

طباخی: در ابتدا باید بدانیم که بروز عوارض دارویی بعد از مدتی که از عرضه آنها به بازار می‌گذرد، مسأله عجیبی نیست؛ سازمان‌های زیادی در جهان از جمله وزارتخانه‌های بهداشت کشورها وجود دارند که مراکزی مثل سازمان غذا و داروی خودمان دارند که کار چک‌کردن این عوارض را بر عهده دارند؛ همچنین مراکزی مثل سازمان غذا و داروی امریکا در این زمینه مرجعیت جهانی پیدا کرده است؛ لذا اینکه یک دارویی بعد از عرضه به بازار، باز هم به خاطر اینکه از عوارض دارویی بلندمدت آن اطلاع‌ پیدا کنیم، مسأله عجیبی نیست و ما نمی‌توانیم بگوییم که صرفاً اینکه یک دارو مجوز فروش را پیدا می‌کند، هیچ وقت دیگر احتمال اینکه از بازار جمع شود، وجود ندارد؛ بلکه همانطور که نسخه می‌شود و در عرصه بازار مصرف می‌شود، این پایش‌های علمی هم انجام و تست‌هایی روی مصرف‌کنندگان به صورت غربالگری انجام می‌شود که خیلی هم رواج دارد.

اشکالی که در قرص‌های ضدبارداری در کشورما وجود دارد و متوجه وزارت بهداشت است، این است که فکر می‌کنیم تحقیقات جدایی به صورت ملی انجام نشده است و با توجه به اینکه حداقل ۲۰ سال از مصرف این ۲ قرص‌ در ایران می‌گذرد، انتظار می‌رود که نتیجه تحقیقات و غربالگری‌هایی که روی مصرف‌کننده‌ها انجام شده است به بازار بیایند.

موضوع مهم دیگر این است که هم‌اکنون، برخی از این تحقیقات در حال حاضر در برخی کشورهای جهان انجام شده است، لذا صرف اینکه ما تحقیقاتی را انجام ندادیم، نمی‌توانیم بگوییم که مورد مخاطب این جریان نیستیم و مجاز به ادامه مصرف در جامعه هستیم؛ پس یا ما باید خودمان تحقیق کنیم و بگوییم که آن نتایجی که روی جوامع امریکایی و اروپایی مشاهده شده، اینجا مشاهده نشده است و آن نتایج را رد کنیم یا اینکه تحقیقات آنها را جدی بگیریم؛ به عبارت دیگر یا جزئی از جامعه جهانی هستیم یا مستقل، خودمان را مرجع علمی قرار می‌دهیم و غیر از این نمی‌توان باشد.

می‌تواند هر دو عمل در کنار هم انجام شود؟ یعنی هم خودمان تحقیق کنیم و هم به تحقیقات سایر کشورها توجه کنیم؟

طباخی:‌ بله، در دنیا این موضوع بینابینی است و هم تحقیقات سایرین را پایش می‌کنند و هم خودشان به خاطر تغییرات موجود در هر جامعه‌ای بر اساس نوع متابولیسم بدن، ژن‌ها و نوع  تغذیه، تحقیقاتی روی مصرف‌کنندگان انجام می‌دهند که این تحقیقات متفاوت است ولی این درصد تفاوت اینطور نیست که همه تحقیقات مراکز بهداشتی جهانی دیگر را رد کنیم.

به سراغ این دو قرص«یاز و یاسمین» برویم؛ گویا در دنیا تحقیقاتی روی آنها انجام شده که نتایجی عجیب را در پی داشته است، این موضوع چقدر صحت دارد و این نتایج چیست؟

طباخی: در مورد یاز و یاسمین باید گفت که از سال ۲۰۰۸ هشدار FDA در مورد قرص‌های ضدبارداری حاوی ماده موثره «دروسپیرنون» منتشر شده است و تعجب ما این است که از آن سال تا سال ۲۰۱۵ که در آن هستیم، چطور تحقیقات مستقلی در ایران انجام نشده است و چطور هشداری از طریق مراجع بهداشتی قانونی کشور در مورد این داروها صادر نشده است و ما هنوز می‌بینیم که این دو قرص به عنوان برند شماره یک و بدون عارضه از طریق بسیاری از متخصصان به جامعه مصرف‌کننده زنانه ما توصیه می‌شود؛ این مقداری عجیب است.

 نتیجه این تحقیقات چه بوده است؟

طباخی: تحقیقات متعددی انجام شد و نشان داد که از جمله مهمترین عوارض مصرف این داروها، تشکیل لخته‌های خونی خطرناک در عروق  است که می‌تواند منجر به سکته و مرگ شود، البته اینطور نیست که هر کس این داروها را مصرف کرده، در خطر مرگ قرار دارد، ولی به هر حال افرادی که از این داروها مصرف می‌کنند در مقایسه با جامعه زنانی که داروهای ضد بارداری فاقدماده موثره دروسپیرنون را مصرف می‌کنند، بیش از ۳ برابر ریسک بروز لخته‌های خونی در عروقشان ثابت شده است.

.

.

.

.

.

.

.

.

منبع : تسنیم