میوه نسترن ۲۰ برابر لیمو «ویتامین C» دارد
گیاه نسترن درختچه کوچکی است با ارتفاع حداکثر ۳ متر و برگهایی شامل پنج تا هفت برگچه دندانهدار؛ از میوه گل نسترن به عنوان غنیترین منبع ویتامین C یاد شده که ۲۰ برابر لیمو ویتامین C دارد.
گیاه نسترن درختچه کوچکی است با ارتفاع حداکثر ۳ متر و برگهایی شامل پنج تا هفت برگچه دندانهدار که به شکل بیضی نوکتیز بوده و گلها به رنگهای گلی (قرمز کمرنگ)، سفید مایل به گلی و یا سفید هستند.
این گل زیبا وخوشعطر سرشار از خواص دارویی است که علاوه بر آن رب مخصوص خوراکی نیز از آن تهیه میشود که میتواند جایگزین رب انار جهت استفاده در غذاها باشد؛ در ذیل به معرفی این گل و خواص آن میپردازیم.
گل نسترن یا dog rose با نام علمی rosa canina که در کتابهای قدیمی به نام نسرین، نسترن و نستر نیز نامیده شده، درختچه کوچکی است که در حاشیه جنگلها، چاهها و گودالهای آب میروید؛ نهنج گل پس از رشد به جسم کوزهمانند و قرمزرنگی تبدیل میشود و قسمت داخلی آن الیاف ظریف و باریکی دارد که میوههای فندقهای درون کوزه را در بر میگیرد، گل نسترن در اکثر نقاط ایران به طور خودرو میروید و قسمت مورد استفاده این گل، کوزههای مذکور است که به هیپس مشهورند.
استفاده از میوه گل نسترن (R. canina hips) در قرون وسطی رواج داشت و زمانی در میان عامه مردم برای بیماریهای قفسه سینه مصرف میشد؛ میوه این گل که به آن میوه گل سرخ یا رز نیز گفته میشود، منبع طبیعی ویتامین C است که موجب کاربرد گسترده آن در مکملهای ویتامین طبیعی، چای و محصولات متنوع دیگر از جمله سوپ و مارمالاد شده است؛ اگرچه این محصولات، به لحاظ تاریخی، مکمل غذایی به شمار میآمدند اما به عنوان داروی ملین و ادرارآور نیز مصرف شدهاند.
پیشتر، میوه رز به عنوان نوشیدنی مغذی برای کودکان همچنین به منظور طعمدهنده در چای و مربا استفاده میشد.
ترکیبات میوه گل نسترن
میوه تازه گل نسترن(میوه گل سرخ) حاوی ۵/۰ تا ۷/۱ درصد ویتامین C است که ترکیبی از آسکوربیک اسید و هیدرو اسکوربیک اسید است؛ میزان ویتامین C میوه خشک موجود در بازار، ممکن است مختلف باشد، در آزمایشی که با روش رنگسنجی و تین لایه کروماتوگرافی انجام گرفت، مشخص شد کاهش ویتامین C بستگی به مقدار خرد کردن و ذرات این میوه دارد به عنوان مثال در صورتی که میوه فقط نصف شود، میزان ویتامین C موجود در آن پس از یک سال و نیم نصف میشود، در حالی که اگر خرد شود، پس از شش ماه صددرصد ویتامین C آن از بین میرود.
در بعضی منابع از میوه گل سرخ به عنوان غنیترین منبع ویتامین C یاد شده است؛ مرکبات ۵۰ میلیگرم، کلم بروکلی خام و کیوی حدود ۱۰۰ میلیگرم، بعضی سبزیجات مناطق گرمسیری ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیگرم، میوه گلسرخ ۱۲۵۰ میلیگرم، آسرولا ۱۰۰۰ تا ۲۳۳۰ میلیگرم و مارجون ۳۱۵۰ میلیگرم در هر صد گرم ویتامین C دارند؛ میوه این گل ۲۰ برابر لیمو ویتامین C دارد.
میوه گل نسترن یا همان میوه گل سرخ همچنین حاوی ویتامینهای A1، B1، B2، B3 و K است؛ از دیگر ترکیبات این میوه، پکتین (۱۱ درصد)، تاتنها (۲ تا ۳ درصد)، اسید سیتریک و اسید مالیک، فلاونوئیدها، رنگدانههای زرد و قرمز مخصوصاً کاروتنوئیدها، وانیلین، اسانس و قندها را میتوان نام برد.
سمیت و عوارض جانبی میوه گل نسترن
مصرف خوراکی میوه این گل، هیچگونه مسمومیتی ایجاد نمیکند و ۱۰۰ گرم از آن حاوی بیش از ۱۲۰۰ میلیگرم ویتامین C است؛ مصرف مقادیر کم آن هیچ عارضهای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زیاد و طولانی آن هم گزارشی ارائه نشده است؛ در کتب اروپایی، مانند کمیسیون E، عوارض مصرف مقدار زیاد این میوه ناشناخته گزارش شده است.
البته کارگرانی که به طور مداوم در معرض میوههای گل نسترن هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی شوند؛ بعضی از این عوارض در واقع، حساسیت نیستند بلکه پرزهای ریز میوه گل هستند که مانند پشم شیشه بر روی پوست تحریکات مکانیکی پوستی ایجاد میکنند.
طریقه و میزان مصرف میوه گل نسترن
۱ تا ۳ قاشق میوه خرد شده را در آب جوش ریخته و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بگذارید به همان حال بماند؛ سپس آن را صاف و مصرف کنید؛ این مقدار را میتوان روزی سه بار تکرار کرد و میزان مصرف میتواند بر حسب وزن تا روزی ۱۲ گرم باشد.
منبع: خبرگزاری تسنیم