پیشگیری از سوختگی

توصیه‌های ساده برای پیشگیری از سوختگی

نیاز بشر به استفاده از منابع حرارتی اجتناب ناپذیر است، اما اگر این استفاده مستمر و روزانه با کوچکترین غفلت و سهل انگاری و عدم رعایت اصول ایمنی همراه باشد، حوادث و به دنبال آن آسیب‌های جدی با درجات مختلف و حتی مرگ را به همراه خواهد داشت. بالاترین آمار مرگ ومیر بعد از حوادث رانندگی، سوختگیها می باشد. اکثر آتش سوزیها و سوختگیها درمنازل اتفاق می افتد و بیشترین قربانیان، کودکان هستند که به علت مایعات داغ دچار سوختگی می شوند و افراد مسن در اثر آتش سوزی ها آسیب می بینند.

پیشگیری‌ها

مایعات داغ و غذاهای داغ درحال پخت، باید دور از دسترس اطفال باشد.
دستگیره های قابلمه، ماهی تابه و شیر سماور درحال جوش روی اجاق را به طرف بیرون و در دسترس قرار ندهید.
مایعات داغ را روی میزهای پوشیده با رومیزی بلند و آویزان قرار ندهید زیرا کودکان با کشیدن رومیزی، باعث حادثه خواهند شد.
هنگام نوشیدن چای یا قهوه داغ، کودک را در بغل نگیرید.
مسئولیت حمل ظروف داغ را به کودکان ندهید.
ظروف محتوی آب جوش، روغن داغ و سایر مواد داغ را بالای سطح زمین و در محل امن و مستحکم که سطح غیر لغزنده دارد و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
کلیه وسایل گرمازا مثل بخاری، چراغ نفتی و خوراک پزی درمحلی امن و ثابت و دور از دسترس اطفال نگهدارید.
قبل از خروج از منزل تمام شیر فلکه‌های وسایل گرمایشی را بررسی و از خاموش بودن آن مطمئن شوید.
هنگام روشن بودن بخاری، سماور، آب گرم کن و سایر وسایل گرمازا از ریختن نفت به مخزن آن خودداری نمائید.
از روشن بودن بخاری های بدون دودکش مثل بخاری علاء الدین در اتاق در بسته به هنگام خواب خودداری کنید. درصورت الزام به مصرف آن به درست و کامل سوختن شعله که باید به رنگ آبی و بدون بو و دود زدن باشد، توجه کنید و حتماً لای پنجره را کمی باز بگذارید تا امکان ورود هوای تازه به اتاق فراهم شود.
وسایل حرارتی و گرمازا مانند بخاری و چراغ نفتی و غیره را دور از پرده های آویزان نگهدارید.
ازخشک کردن لباس روی بخاری خود داری کنید.
درمنازلی که از گاز شهری یا سیلندر گاز استفاده می کنند حتماً اجاق گاز باید به شیر ایمنی قطع گاز و یا پیلوت دار باشد و ترموکوپل داشته باشد.
ابتدا فندک یا کبریت را روشن می کنیم بعد گاز را باز می کنیم. درضمن کبریت و فندک را از دسترس کودکان دور نگاه دارید و مسئولیت باز و بسته کردن شیر گاز و روشن نمودن آن را به کودکان واگذار ننمایید.
از شیلنگ های استاندارد شرکت گاز ( نه کوتاه نه بلندکه دارای الیاف می باشد ) استفاده کنید و آن را درجایی که پیچ نخورد و سوراخ نشود قراردهید.
لوله های مسی که برای عبور گاز تعبیه می شوند فقط به طول ۰٫۵ تا ۱ متر قابل قبول واستاندارد می باشند.
درصورت استشمام بوی گاز پنچره را باز و سپس شیر گاز را قطع می کنیم. از روشن کردن کلید برق و با کبریت خودداری شود.
منقل با شعله باز یا گاز پیک نیک را زیر کرسی نمی گذاریم.
از نگهداری بنزین، تینر، نفت درمنزل و اتومبیل خودداری شود.
ازشستن پرده ها و لباس ها درحمام و محل های دربسته با بنزین و تینر و نفت خودداری شود.
باتوجه به خطرات برق گرفتگی که منجربه عوارض شدید به خصوص دراندام ها که باعث قطع عضو و حتی مرگ می گردد، سیم های برق را هرچند وقت یک بار از نظر سالم بودن آن ها کنترل نمایید که پارگی و یا زدگی نداشته باشد.
پریزهای برق محافظ دار باشد تا بچه ها نتوانند اشیاء نوک تیز را در آن فرو کنند.
از تیر چراغ برق و دکلهای فشار قوی بالا نروید و هرگز اقدام به انداختن سیم روی سیم های تیر چراغ برق ننمائید باعث جرقه برق گرفتی می شود.
بهتر است وسایل برقی مجهز به فیوز اتوماتیک باشد که به محض اتصال سیم های آن، جریان برق قطع شود.
ازبخاری برقی درحمام استفاده نشود چون به علت هدایت الکتریکی دراثر رطوبت باعث برق گرفتگی می‌شود.
ازانداختن اسپری داخل آتش خودداری شود.
سوختگی با مواد قلیایی و اسیدی و مواد سفید کننده و شوینده و موادی که جهت بازکردن لوله های فاضلاب به کار میروند با رعایت نکات ایمنی و استفاده ازدستکش قابل پیشگری است. حتماً این گونه مواد را دور از دسترس کودکان قراردهید.
ابتدا بخاردیگ زودپز را خارج سپس دیگ را زیرآب سرد قرار دهید و بعد آن را باز کنید.
وسایل گرمازا را هرگز درمعرض جریان باد و یا جلوی در و یا جایی که احتمال ضربه خوردن و افتادن آن زیاد است، قرارندهید و درصورت امکان آن را به دیوار محکم و ثابت نمایید.
پس ازاستفاده از وسایل گرمازا بلافاصله آن را خاموش نمایید و هرگز درحال روشن آن را رها نکنید.
ازنصب کمد، کابینت یا قفسه در بالای اجاق گاز خودداری کنید. زیرا ممکن است درزمان برداشتن وسایل ازآن باعث آتش سوزی گردد.
یکی از علل آتش سوزی ها نشت گاز به علت بازماندن شیرگاز و یا خاموش شدن آن به وسیله جریان هوا یا سر رفتن غذا یا آب جوش روی آن بوده که دراثر کوچک ترین جرقه یا کبریت کشیدن انفجار مهیبی رخ می دهد. با بکارگیری وسایل هشداردهنده گاز و دود می توان جلوی این گونه حوادث را گرفت
از سیگار کشیدن در رختخواب و هنگام چرت زدن خودداری کنید که یکی ازعلل آتش سوزی ها می باشد که اکثراً توسط افراد مسن رخ می دهد.
پس ازاتمام اتوکشی، اتو را فوراً از برق کشیده ودور از دسترس کودکان قراردهید.
درصورت استفاده از کتری یا بخاری برقی آن را درمحل امنی قراردهید. سیم کتری را به حالت آویزان رها نکنید و به محض جوش آمدن آب، سیم را ازکتری و پریز برق جدا سازید.
اگر درمحل سکونت شما سیم های برق فشار قوی و تیر چراغ برق عبورمی نماید که به ساختمان نزدیک است به کودکان خود هشدار دهید که مراقب باشند به آن نزدیک نشوند و هرگز به هر دلیلی با میله فلزی و یا هر وسیله دیگر با سیم ها تماس پیدا نکنند.
جهت تمیزکردن لکه های لباس هرگز ازمواد قابل اشتعال مثل بنزین و تینر بخصوص درفضاهای بسته حمام استفاده ننماید زیرا گرمای زیاد داخل حمام موجب انفجارشدید می گردد.
به خاطر داشته باشید که دمای بخارآب جوش ازدمای آب درحال جوش بیشترو خطرناکتراست. هنگام بازکردن درب ظروفی که محتویات آن درحال جوشیدن است ازجمله دیگ های زودپز مراقب باشید بخار آن که زیاد خارج می گردد به سرو صورت و دست های شما برخورد ننماید.
بخار مواد شیمیایی و استنشاق گاز و دودهای تولید شده ازسوخت اشیای مختلف به خصوص در فضای بسته منجر به سوختگی های استنشاقی می گردد که بسیار خطرناک است و باید ماسک های مخصوص ضدگاز استفاده نمود.
روش های پیشگیری ازسوختگی را با زبان ساده مکرراً به کودکان خود آموزش داده و یادآور شوید.
درصورت بروز چنین حوادثی بلافاصله اقدامات اولیه کمک رسانی را انجام داده سپس مصدوم را به اولین مرکز درمانی انتقال دهید و یا ازسازمان‌های کمک رسانی مانند آتش نشانی و مراکز اورژانس درخواست کمک نمایید.

اقدامات سریع و اولیه در محل حادثه به منظور کمک به فرد آسیب دیده با شعله آتش

برای فردی که دچار سوختگی با شعله آتش شده است ضمن حفظ آرامش و خونسردی وبدون هدردادن وقت اقدامات زیر را سریعاً به کاربندید:

مصدوم را از منبع حادثه دورکنید.
روند سوختگی را به طریق زیر متوقف نمایید:

الف) با لحاف یا پتو یا کت

ب) با آب معمولی و تمیز

ج) درصورت نبودن امکانات فوق، مصدوم را حرکت ندهید (حتی الامکان روی خاک نباشد) از دویدن بیمار باید جلوگیری شود زیرا شعله آتش شعله‌ورتر می شود.

درصورتی که لباس های مصدوم به پوست او نچسبیده باشند آن ها را خارج کنید.
کلیه زیورآلات ( انگشتر، ساعت و جواهرات ) و کمربند مصدوم را خارج نمایید.
درصورت بروز سوختگی محل سوختگی را فوراً به مدت چند دقیقه زیر آب سرد و تمیز گرفته تا دمای پوست و درد آن کاهش یابد.
تاول‌هایی که ایجاد شده است را پاره و تخلیه نکنید و از به کار بردن هرگونه درمان های سنتی ( مثل مالیدن سیب زمینی، خمیر دندان و مواد ناشناخته توسط اطرافیان ) و مالیدن پمادهای مختلف برروی زخم خودداری نمایید.
پس ازشست و شوی محل سوختگی با آب تمیز و صابون آن را با پارچه یا ملحفه تمیز پوشانده و مصدوم را به نزدیک ترین مرکز درمانی ارجاع دهید.
حتی الامکان ازخوراندن هرگونه غذا و مایعات به مصدوم تا رساندن او به مراکز درمانی خودداری کنید.
اگر لابلای انگشتان مصدوم سوخته است بین آن ها را گاز مرطوب و یا پارچه تمیز و مرطوب قرار دهید تاانگشتان به هم نچسبند.
بدن بیمار را با پتو گرم نگاه دارید.

اقدامات اساسی دربرخورد با سوختگی ناشی از مواد شیمیایی

کلیه لباس های مصدوم را درآورید.
مواد شیمیایی را که به صورت پودر می باشد با برس کشیدن ازروی بدن بیمارپاک کنید.
محل ضایعه را با مقدار زیادی آب حداقل به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه شست و شو دهید.
ازخنثی کردن مواد شیمیایی (مواد اسیدی با مواد قلیایی و برعکس) خودداری نمایید. زیرا دراثر فعل و انفعالات شیمیایی این دو ماده تولید حرارت بالایی می نماید و موجب تشدید سوختگی می گردد.
درآسیب چشم ها با مواد شیمیایی فوراً چشم ها را با آب فراوان و تمیز ترجیحاً سرم فیزیولوژی به مدت نیم الی یک ساعت شست و شو دهید.

اقدامات لازم دربرخورد با سوختگی های الکتریکی

جریان برق را قطع کنید و با یک وسیله عایق مصدوم را از منبع الکتریکی جدا نمایید.
هرگز قبل از اقدامات فوق به مصدوم دست نزنید زیرا خطر برق گرفتگی فرد نجات دهنده وجود دارد.
در سوختگی های الکتریکی توجه خاص به وضعیت قلبی تنفسی بیمار ضرورت دارد.
درصورت وقفه قلبی تنفسی بلافاصله تنفس دهان به دهان و ماساژ قلبی را انجام دهید و درحین عملیات اقدام به انتقال وی به یک مرکز درمانی نمایید.

اقدامات ضروری در برخورد با سوختگی ناشی از قیر

فوراً روی محل سوختگی آب سرد بریزید ولی از جدا کردن قیر از روی پوست خودداری کنید.
برای جدا کردن قیر از روی پوست از پارافین، کره، وازلین یا روغن بچه استفاده نمایید که با مالیدن این مواد روی قیر به تدریج موجب انحلال و پاک شدن آن می شود بدون اینکه به نسج سالم صدمه وارد شود.

مسمومیت با دود یا گاز منوکسید کربن ( CO )

دود ناشی ازآتش سوزی ها و یاگاز متصاعد شده از احتراق ناقص سوخت های فسیلی مثل نفت، گازوئیل، گاز، ذغال و چوب تولید گازی به نام گاز منوکسید کربن می نماید که استنشاق آن موجب مسمومیت با این گاز می گردد و اثرات آن بستگی به مقدار گاز استنشاق شده و مدت زمانی که فرد درمعرض تماس با این گاز قرار گرفته است، دارد.
بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی درفضای بسته درظرف ۲ الی ۳ دقیقه مصدوم دچار مسمومیت شدید با این گاز گشته که اگر سریعاً اقدامات امداد و نجات صورت نگیرد منجر به مرگ وی خواهد شد .
سوخت ناقص وسایل گرمازایی که با سوخت فسیلی کار می کنند یا سوزاندن ذغال چوب درمحیط های بسته مثل اتاق، چادر، کانکس و گاراژ با تولید این گاز ( CO ) به تدریج موجب مسمومیت افراد درون آن گشته و درصورت ادامه این وضعیت موجب مرگ آنان خواهد شد.