علت ناسازگاری Rh مادر و جنین

Rh or D-Isoimmunization

اصلی ترین گروه خونی بعد از ABO گروه خونی Rh (برگرفته شده از Rhesus) بوده که شامل سه جفت آنتی ژن Cc,Dd و Ee است و ژنهای آنها بر روی کروموزوم ۱ قرار دارند. آنتی ژن اصلی این گروه همان آنتی ژن D (یا Rho) بوده و لذا در اکثر موارد منظور از گروه Rh همان آنتی ژن D است و حدود ۹۹% افراد آسیایی بر روی گلبولهای قرمز خود دارای یکی از این گروه آنتی ژنی هستند و به آنها Rh+ گفته می شود.

حدود ۴۵% افراد Rh+ هموزیگوت (DD) و ۵۵% هتروزیگوت (Dd) هستند و تمامی فرزندان شخص Rh+ هموزیگوت و نیمی از فرزندان شخص Rh+ هتروزیگوت Rh+ خواهند بود. حال اگر مادری حامله Rh- و جنین Rh+ باشد و مقدار کافی از گلبولهای قرمز جنین وارد جریان خون مادر شود سیستم ایمنی مادر فعال شده و شروع به تولید آنتی بادی بر علیه فاکتور (D) Rh خواهد کرد که به آن حساس شدن به Rh و یا D(Rh or D-Isoimmunization) گفته می شود.

احتمال ایزوایمیونیزاسیون در مادری Rh- و جنین Rh+ که گروه خونی ABOیکسانی دارند حدود ۱۶% می باشد که ۲% آن در اولین حاملگی در دوران بارداری (بیشتر در سه ماهه سوم) ۷% در ۶ ماه اول پس از تولد و ۷% باقیمانده در حاملگی بعدی رخ می دهد. ناسازگاری گروه خونی ABO مادر و جنین از خطر بروز –D ایزوایمیونیزاسیون می کاهد. بطوری که در چنین مواردی خطر –D ایزوایمیونیزاسیون حدود ۲% خواهد بود.

علت ناسازگاری Rh مادر و جنین

اولین پاسخ به آنتی ژن D از نوع IgM است اما پس از ۶ هفته تا ۶ ماه از نوع IgG خواهد شد و این آنتی بادی می تواند از جفت عبور کرده و باعث همولیز در جنین شود که اگر شدید باشد باعث بروز بیماری (Hydrops) Erythroblastosis Fetalis می شود. نحوه برخورد و درمان مادران Rh- برحسب اینکه نسبت به آنتی ژن D حساس شده باشند یا نه متفاوت است.

برای اینکه مشخص شود آیا شخص به Rh حساس شده است یا نه بایستی آنتی بادیهای D سرم اندازه گیری شود که از طریق Indirect coombs صورت گیرد.
توجه: پیشگیری و درمان D- ایزوایمیونیزاسیون فقط در مواردی انجام می شود که مادر Rh- و پدر Rh+ باشد و در غیر این صورت (مادر Rh+ یا پدر Rh- و یا جنین Rh-) نیاز به پیشگیری و درمان ندارد.