استرس و تأثیر آن بر بارداری

استرس در دوران بارداری عوارض جبران ناپذیری برجا می گذارد . شایع ترین و مهم ترین استرس های گزارش شده توسط زنان باردارمی تواند شامل : اضطراب و نگرانی در مورد سلامت جنین، مرگ یکی از نزدیکان، مشاجره و مشکل ارتباطی با همسر و خانواده اش، کاهش ناگهانی و قابل ملاحظه در درآمد خانواده ، مسائل و مشکلات مربوط به شغل همسر باشد. مطالعات و بررسی های متعدد روی زنان باردار از نژادهای مختلف و در محیط های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی متفاوت نشان دهنده این فرضیه است که سطح بالای استرس های روانی – اجتماعی در طول دوران بارداری خطر زایمان زودرس و در نتیجه تولد نوزاد با وزن کمتر از میزان طبیعی را افزایش می دهد .

مطالعات نشان می دهد میزان خطر زایمان زودرس در مادران تحت استرس ۱/۵ تا ۲ برابر بوده است. از آنجایی که وزن پایین نوزاد یک عامل خطر مهم در مرگ و میر و عوارض دوران نوزادی است و از طرفی مرگ و میر نوزادی شاخص مهم در ارزیابی وضعیت بهداشتی هر کشوری است، لذا تعیین عواملی که می تواند روی شاخص فوق تأثیرگذار باشد از اهمیت خاصی  در سیستم بهداشتی برخوردار است. در نهایت می توان گفت زایمان زودرس علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر در دوره نوزادی است . در مطالعه ای که روی ۲ هزار و ۸۲۸ مادر انجام گرفته معلوم شده احساس ناراحتی در مورد باردار شدن (ناشاد بودن از بارداری) و انکار حاملگی در طول بارداری توسط مادر ( با جملاتی نظیر : مطمئن نبودم که بچه می خواهم ، نمی خواستم مردم بدانند که من باردار هستم ، نمی دانستم که حامله شدم ، نمی خواستم به باردار بودنم فکر کنم) روی وزن هنگام تولد نوزاد اثر منفی دارد . درواقع مادرانی که نوزادان آنها وزن بسیار پایین داشتند ( کمتر از ۱۵۰۰ گرم ) بیشتر نارضایتی و ناراحتی را از بارداری شان داشته اند .

استرس زنان در اوايل بارداري طبيعي است: تحقيقات نشان مي دهد با توجه به تغييرات و نوسانات هورموني بدن در دوران بارداري تغييراتي در اخلاق و حالات احساسي مادران باردار رخ مي دهد که امري طبيعي است. اين تغييرات حدود ۲ ماه طول مي کشد و پس ازآن با هماهنگ شدن بدن با تغييرات هورموني به طور خودکار رفتارها به حالت عادي باز مي گردد. البته نمي توان شدت و ميزان حساسيتها و تغييرات رفتاري و احساسي را پيش بيني کرد زيرا در اين زمان هورمون هاي بدن افزايش يافته و واکنش هاي زنانه به اين هورمون ها متفاوت است. بر اساس اين گزارش مدت زمان تقريبي اين وضعيت يعني زمانيکه بدن در حال هماهنگ کردن خود با اين هورمون ها است حدود ۶ تا ۱۰ هفته طول مي کشد.لازم به ذکر است به طور کلي مادران باردار در طول دوران بارداري از روحيه حساس تري برخوردار هستند اما شدت طبيعي آن در حدود ۱۰ هفته به طول مي انجامد.

تاثیر استرس در مراحل مختلف بارداری

ماه های اول بارداری (سه ماهه اول) آسیب پذیری نسبت به استرس بیشتر است . زنان بارداری که در اوایل بارداری زلزله را تجربه می کنند نسبت به زنانی که در ماه های آخر بارداری هستند و در شرایط یکسانی قرار دارند عوارض بیشتری را نشان می دهند. همزمانی استرس با سایر عوامل خطر : وجود همزمان سایر عوامل خطر نظیر عفونت، کمبود ریزمغذی ها در مادر و … موجب تشدید اثرات منفی استرس روی مادر و جنین می شود . 

——––——

علوم پزشکی مشهد