ماساژ قلبی نوزاد پس از زایمان

همزمان با برقراری تهویه تنفسی مناسب باید تعداد ضربان قلب جنین تعیین شود و در صورتی که کمتر از ۶۰ بار در دقیقه باشد و یا پس از ۳۰ ثانیه تهویه مکانیکی با فشار مثبت ضربان قلب بین ۶۰ تا ۸۰ بار در دقیقه باقی بماند ماساژ قلبی الزامی خواهد بود. ماساژ قلبی در نوزادان به دو صورت حلقه کردن قفسه سینه (Chest Encirclement) و دوانگشتی (Two-Finger) انجام می گردد. در روش حلقه کردن قفسه سینه دو انگشت شست هر دو دست در یک سوم تحتانی استرنوم (بالای زائده خنجری) قرار گرفته و سایر انگشتان قفسه سینه را حلقه می کنند. در روش دوانگشتی ماساژ بوسیله دو انگشت سبابه و میانی داده می شود.

داروها

الف- آدرنالین (اپی نفرین): در صورت وجود ایست قلبی، برادیکاردی کمتر از ۶۰bpm و یا کمتر از ۸۰bpm علیرغم تهویه تنفسی با فشار مثبت به مدت ۳۰ ثانیه آدرنالین تجویز می شود. دوز آن در نوزادان ۰٫۱-۰٫۳ml/kg/dose4 از محلول ۱:۱۰۰۰۰ می باشد. در صورت لزوم می توان هر ۵ دقیقه تا۳ نوبت تکرار نمود. (حداکثر دفعات تجویز آدرنالین در نوزاد یک کیلوگرمی یک بار در ۲ کیلوگرمی ۲ بار در ۳ کیلوگرمی ۳ بار در ۴ کیلوگرمی ۴ بار می باشد.)
ب) نالوکسان (Narcan:0.4mg/ml):در نوزادانی که دچار ضعف تنفسی بوده و مادر در طی۴ ساعت زایمان داروهای ضد درد مخدر دریافت نموده باشد بایستی نالوکسان تجویز شود. دوز آن در این حالت۰٫۱mg/kg/dose می باشد (نه ۰٫۰۱mg/kg/dose).
ج)بیکربنات سدیم: اسیدوز متابولیک یک عارضه شایع آسیفیکسی های طولانی مدت بوده و در نوزادانی که با وجود تهویه تنفسی مکانیکی یا ماساژ قلبی بیش از ۵-۴ دقیقه رنگ پریده، برادیکارد و یا سیانوزه باشند تجویز بیکربنات لازم خواهد شد. دوز اولیه آن را می توان به مقدار ۱-۲mEq/kg از محلول ۲/۴% تجویز نمود ( ۲-۴ml/kg از محلول ۲/۴% ).

ماساژ قلبی نوزاد پس از زایمان

برای این منظور بایستی ابتدا محلول بیکربنات سدیم ۴/۸% را به نسبت یک به یک با آب استریل رقیق و آنگاه تزرریق نمود (شکل دارویی بیکربنات در ایران ۵/۷% بوده و برای تهیه محلول ۲/۴% بایستی بیکربنات ۵/۷% را تقریباً به نسبت ۱ به ۸/۰ با آب مقطر رقیق نمود. مثلاً ۱۰ سی سی بیکربنات با ۸ سی سی آب مقطر). دوزهای بعدی بایستی برحسب مقادیر گازهای خونی و مقدار کمبود باز خون محاسبه وتجویز شود. بطور کلی زمانی که اسید دوز متابولیک وجود داشته و مقدار کمبود بیکربنات بیش از ۱۰mEq/1 باشد بیکربنات تجویز می شود و معمولاً در هر بار نصف مقدار باز مورد نیاز جبران می شود.

۶/۰× وزن بیمار× (غلظت بیکربنات بیمار – ۲۴) …مقدار کل باز مورد نیاز
د) گلوکز: از نظر تعریف زمانی که قند خون در نوزاد کامل به کمتر از ۳۵mg/dl (و یا کمتر از ۴۰mg/dl در پلاسما( و در نوزاد نارس به کمتر از ۲۵mg/dl( و یا کمتر از ۳۰mg/dl در پلاسما) برسد هیپوگلیسمی گفته می شود. برای اصلاح هیپوگلیسمی بایستی مقدار ۲۰۰mg.kg گلوکز (۲ml/kg از محلول دکستروز ۱۰%) در طی ۳-۱ دقیقه وریدی تجویز کرد و متعاقب آن گلوکز به میزان۴-۸mg.kgmin انفوزیون نمود.

ه) تجویز مایعات: در هر نوزادی که به اقدامات احیاء پاسخ نمی دهد بایستی به فکر هیپوولمی بود.

برای اصلاح هیپوولمی می توان بر حسب مورد از محلول نرمال سالین،رینگر لاکتات، آلبومین ۵% جانشین های پلاسما و یا خون O- کراس ماچ شده با خون مادر استفاده نمود. برای این منظور ابتدا دوز اولیه ۱۰mg/kg از محلول مورد نظر در طی ۵ تا ۱۰ دقیقه تزریق می شود. مقدار مایع نگهدارنده در نوزادان ۱۰۰ml/kg/day بوده و مناسبترین محلول، دکستروز محلول، ۵%- یک چهارم نرمال سالین (DS ¼ NS) است.