آتونی رحم یا Uterine Atony

آتونی رحم
(Uterine Atony)

شایعترین علت PHH زودرس آتونی رحم بوده (عامل ۵۰% موارد) و عوامل متعددی باعث افزایش احتمال بروز آن می شوند؛ از آنجائی که میزان پرفیوژن رحمی در اواخر حاملگی حدود ۶۰۰ml/min بوده و مهمترین عامل دربسته شدن عروق اندومتر انقباض رحمی است لذا کوچکترین اختلال در این روند می تواند موجب خونریزی شدید شود. تشخیص آتونی رحم بالینی بوده و با خونریزی و رحم شل و نرم مشخص می شود.

تدابیر درمانی

۱- اقدامات اولیه و حیاتی
۲- ماساژ نسبتاً محکم و در عین حال ظریف رحم از روی شکم (جهت پیشگیری از PHH بهتر است در تمامی زایمانها پس از خروج جفت انجام شود).
۳- تجویز اکسی توسین (بهتر است در تمامی بیمارانی که عوامل مستعد کننده آتونی رحم وجود دارد پس از خروج شانه قدامی اکسی توسین تجویز شود البته به شرط اینکه قل دومی در کار نباشد):
Amp: Oxytocin (Pitocin,Syntocinon; 5& 10 U/ml) 20U diluted in 1000ml Normal salin or Ringer Lactated (Max 40mU.ml)
۵-۱۰ml/min(100-200mU/min) IV infusion.
در دقایق اول می توان تا حصول انقباض رحمی موثر با دوز بالا (۲۰۰mU/min) شروع و برحسب پاسخ بتدریج دوز دارو را کاهش داد.

آتونی رحم یا Uterine Atony

توجه

• در صورت تزریق وریدی اکسی توسین به صورت یکجا (bolus) ممکن است موجب هیپوتانسیون شدید آریتمی و یا ایست قلبی شود.
• تجویز وریدی اکسی توسین از طریق مایعات غیر کریستالوئید (نظیر محلول دکستروز) می تواند موجب مسمومیت با آب شود.

۴- در صورتی که بعد از گذشت چند ثانیه تا چند دقیقه از اقدامات فوق انقباض های رحمی موثر و قوی بروز نکند قدم بعدی تجویز پروستاگلاندین Faa و یا ترکیبات ارگوت می باشد:

Amp:15-methy PGF2a(Hamabate; جزو فارماکوپه ایران نیست)
اثر پروستاگلاندین چند دقیقه بعد از تزریق ظاهر شده و با عوارض ناشایعی همچون تهوع، استفراغ، اسهال، تب، هیپرتانسیون، دیاستولیک، برونکواسپاسم و کاهش درصد اشباع اکسیژن شریانی (ثانویه به افزایش شنت داخل ریوی) همراه است. لذا تجویز آن در هیپرتانسیون و آسم ممنوع بوده و باید در طول مدت تجویز آن اکسیژن از طریق ماسک نیز داده شود.
توجه: تجویز متیل ارگونوین از طریق وریدی و نیز در زنان با هیپرتانسیون و بیماریهای شدید قلبی ممنوع است.
۵- در صورت عدم پاسخ به درمانهای فوق و یا تداوم خونریزی با وجود انقباض رحمی مناسب و قوی (در هر مرحله ای از درمان) بایستی اقدام به معاینه داخلی رحم (و در صورت وجود علت خاص درمان مربوطه) و سپس ماساژ دو دستی رحم نمود.
۶- در صورت عدم پاسخ به درمان های فوق و یا اختلال همودینامیک شدید بایستی حین اجراء اقدامات فوق بیمار بیدرنگ به اطاق عمل برده شود.
اگر خونریزی شدید و بسیار سریع باشد بایستی در حالیکه اقدامات دارویی و ماساژ دودستی رحم به اجرا گذاشته می شود در همان حال نیز بیمار را به اطاق عمل انتقال داد.